I – Hiểu thế nào là ứng dụng công nghệ thông tin?
Cụm từ ứng dụng công nghệ thông tin có lẽ không còn xa lạ gì với mỗi chúng ta, nhất là những bạn trẻ, các bạn Đoàn viên thanh niên. Chúng ta được nghe về nó nhiều đến nỗi nó đôi khi trở thành câu nói của miệng của nhiều người.
Thời đại công nghệ thông tin mà còn không biết dùng zalo, viber thì thật lạc hậu. Và ai không biết ứng dụng công nghệ thông tin thì bị coi là không theo kịp thời đại.
Công nghệ thông tin được định nghĩa là tập hợp các phương pháp khoa học, công nghệ và công cụ kỹ thuật hiện đại để sản xuất, truyền đưa, thu thập, xử lý, lưu trữ và trao đổi thông tin số.(Khoản 1 Điều 4 Luật Công nghệ thông tin năm 2006). Nhờ sự phát triển của công nghệ thông tin, hệ thống thông tin toàn cầu được kết nối.
Chúng ta hiểu nôm na ứng dụng công nghệ thông tin qua những hình thức cụ thể như là dùng mạng xã hội, là gửi email điện tử, chat video, mua bán hàng online, chuyển tiền qua mạng…
Vậy hiểu thế nào cho đúng về ứng dụng công nghệ thông tin? Theo quy định tại Khoản 5 Điều 4 Luật Công nghệ thông tin năm 2006 thì đó chính là việc sử dụng công nghệ thông tin vào các hoạt động thuộc lĩnh vực kinh tế - xã hội, đối ngoại, quốc phòng, an ninh và các hoạt động khác nhằm nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả của các hoạt động này.
Hiểu theo nghĩa này ứng dụng công nghệ thông tin có nội hàm rất rộng. Việc ứng dụng công nghệ thông tin không giới hạn trong giao tiếp, trao đổi thông tin, sản xuất, kinh doanh như xưa mà còn là bao trùm tất cả các lĩnh vực của đời sống kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội…..
Sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ thông tin hiện nay được thể hiện qua việc không một ngành nghề nào không có sự ảnh hưởng và hiện diện của công nghệ thông tin.
Với các bộ, ngành thuộc Chính phủ cũng không nằm ngoài quy luật đó, hầu như Bộ, ngành nào cũng có đơn vị chuyên về công nghệ thông tin. Không chỉ là để xây dựng Chính phủ điện tử, mà còn để cải tiến hiệu quả công việc, hiện đại hóa công sở, đáp ứng tốt hơn yêu cầu của người dân, doanh nghiệp.
Bộ Tư pháp cũng là một trong những Bộ triển khai khá sớm ứng dụng công nghệ thông tin trong giải quyết công việc, quản lý cán bộ, từ đó nâng cao hiệu suất công việc.
Ứng dụng công nghệ thông tin trong công việc là một việc làm thường xuyên, hàng ngày đối với mỗi công chức Bộ Tư pháp. Việc làm đầu tiên khi đến công sở của đa số công chức là mở Cổng thông tin của Bộ xem có thông tin gì nổi bật, mở email xem có ai gửi thư cho mình không? Và nhận được email là phải có phản hồi, đây là một nét văn hóa thông tin đẹp nên được phát huy, phát triển. Sau đó, tiến hành giải quyết các công việc được giao.
Chỉ một tên đăng nhập, một mật khẩu chúng ta có thể vào được Email, Trang quản lý văn bản đi đến của cá nhân, trang quản lý cán bộ công chức. Một số công chức quản lý Trang tin còn được quyền quản trị trang.
Qua những thông tin vừa chia sẻ, chúng ta đã có cái nhìn khái quát về việc ứng dụng công nghệ thông tin để quản lý công việc tại Bộ Tư pháp. Tất nhiên còn nhiều ứng dụng khác nhưng chúng ta không kể ra đây vì không thuộc nội dung chủ đề tham luận hướng tới.
II– Thực trạng ứng dụng công nghệ thông tin trong triển khai công tác đoàn và phong trào đoàn thanh niên
1.Thực trạng ứng dụng công nghệ thông tin vào công tác đoàn thanh niên.
Việc ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động của đoàn thanh niên là một xu thế chung tất yếu của thời đại. Có thể thấy rõ nhất hiện nay, đó là rất nhiều Trang Web của Đoàn thanh niên từ trung ương đến địa phương được thành lập (đến nay 63/63 tỉnh, thành đoàn đã có Trang web riêng), hoạt động khá sôi nổi, với nhiều nội dung phong phú, đa dạng, tiêu biểu và nổi bật phải kể đến là: Trang Web của Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, Thành đoàn Hà Nội, Thành Đoàn Thành phố Hồ Chí Minh, Thành đoàn Thành phố Đà Nẵng, ….
Các trang web đã cập nhật rất kịp thời các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn triển khai công tác đoàn tại các cấp, hội đoàn, của đoàn cấp trên, các tin hoạt động của Đoàn thanh niên, chia sẻ nhiều các thông tin hữu ích cho đoàn viên, thanh niên về định hướng lao động việc làm, tấm gương người tốt, việc tốt, công tác thanh niên tình nguyện, bảo vệ môi trường sống….
Bên cạnh các Trang web truyền thống trên internet thì trước xu thế phát triển của mạng xã hội, tổ chức Đoàn, Hội đã chủ động "nhập cuộc", tận dụng các tiện ích, ưu thế của Internet, mạng xã hội trong triển khai công tác đoàn và phong trào thanh thiếu nhi với nhiều hình thức phong phú đa dạng.
Hiện nay, Trung ương Đoàn và 66 tỉnh, thành đoàn, đoàn trực thuộc, hơn 1.400 đơn vị đoàn cấp huyện, hơn 11.000 đơn vị đoàn cấp xã đã triển khai xây dựng, vận hành trang Facebook; trên đó, triển khai xây dựng nhiều công cụ, phương tiện thu hút đoàn viên thanh niên trên không gian mạng như: trang website học tập trực tuyến, ứng dụng di động, phần mềm tổ chức các cuộc thi trực tuyến, công cụ khảo sát trực tuyến, các chương trình máy tính tương tác với người dùng (chatbot),...; đổi mới phương thức tuyên truyền thông qua việc thường xuyên sử dụng các phim ngắn đồ họa, bản đồ tư duy triển khai các nội dung tuyên truyền, giáo dục... Triển khai cuộc vận động “Mỗi ngày một tin tốt, mỗi tuần một câu chuyện đẹp” trên mạng xã hội đã lan tỏa đi những câu chuyện đẹp hàng ngày, lấy yếu tố tích cực đẩy lùi tiêu cực, lấy tấm gương tốt góp phần làm cho xã hội, cho môi trường mạng tốt đẹp, lành mạnh hơn. Fanpage của nhiều tỉnh, thành đoàn thường xuyên đăng tải các thông tin về chính sách, pháp luật, tiêu biểu như: Thành đoàn Hà Nội, Thành đoàn Hải Phòng, Tỉnh đoàn Đắk Lắk, Tỉnh đoàn Bình Dương, Tỉnh đoàn Đồng Nai, Tỉnh đoàn Khánh Hòa…,
Có thể nói việc ứng dụng công nghệ thông tin trong triển khai công tác đoàn và phong trào đoàn đã giúp công tác đoàn được triển khai đồng bộ, thống nhất, hiệu quả từ trung ương đến chi đoàn cơ sở, nhanh chóng và kịp thời. Bên cạnh đó, nhờ sức lan tỏa mạnh mẽ của internet và mạng xã hội, các thông tin về phong trào đoàn được các đoàn viên, thanh niên biết đến rộng rãi hơn, tạo được những hiệu quả nhất định trong phong trào đoàn, hội. Qua ứng dụng công nghệ thông tin về lượt xem, lượt theo dõi, sự tương tác trên mạng internet và mạng xã hội có thể biết được thông tin nào được đoàn viên, thanh niên quan tâm, hoạt động nào được đoàn viên, thanh niên hưởng ứng, nắm bắt một phần tư tưởng của đoàn viên thanh niên ngày nay. Từ đó có những định hướng cho phong trào đoàn trong thời gian gian tới để phong trào đạt được hiệu quả tốt nhất.
Cũng phải nói thêm rằng, mặc dù thông tin đa dạng, phong phú những đa phần các Trang web của Đoàn thanh niên vẫn thiên về đưa tin hoạt động khá nhiều, giao diện được tạo lập theo mô hình khá giống nhau, chưa có sự đầu tư về hình ảnh để thu hút sự quan tâm theo dõi của đoàn viên, thanh niên. Sự tương tác giữa đoàn viên, thanh niên trên trang web hay fanpage trên mạng xã hội chưa nhiều. Do đó, để ứng dụng hiệu quả hơn nữa công nghệ thông tin trong phong trào đoàn cần có sự đầu tư hơn nữa về công nghệ thông tin.
2. Thực trạng ứng dụng công nghệ thông tin trong triển khai công tác Đoàn và phong trào đoàn của Bộ Tư pháp.
Bên cạnh việc ứng dụng công nghệ thông tin cho công việc như đã nói ở trên, thì ứng dụng công nghệ thông tin công tác đoàn, hội cũng rất được Bộ Tư pháp quan tâm. Bên cạnh chuyên mục “Hoạt động của Đảng – đoàn thể” trên Cổng thông tin điện tử Bộ thì Đoàn thành niên Bộ Tư pháp cũng rất được ưu ái khi được lập hẳn một Chuyên trang riêng cho phòng trào Đoàn, đó là Trang thông tin “Tuổi trẻ Bộ Tư pháp”.
Bộ Tư pháp là một trong số ít các bộ có trang riêng cho Đoàn thanh niên trên Cổng thông tin chính thức. (Qua khảo sát sơ bộ trên Cổng thông tin điện tử của một số Bộ, ngành thì chỉ có Bộ Quốc phòng (có chuyên mục Tuổi trẻ quân đội làm theo lời Bác), Bộ Văn hóa – Thể thao và Du lịch (có chuyên mục về Đảng – Đoàn thể), , Bộ Y tế (có chuyên mục Công đoàn Bộ), Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn (có chuyên mục về Đảng), Bộ Giao thông vận tải (có chuyên mục Công đoàn ngành giao thông vận tải), các Bộ, ngành khác không có chuyên mục riêng về đoàn thể hay đoàn thanh niên (Bộ Tài Nguyên Môi trường, , Bộ Tài chính, Thanh Tra Chính phủ, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Nội vụ, Bộ Xây dựng, Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội, , Bộ Công thương, Bộ Khoa học – Công nghệ, Bộ Công an, Bộ Thông tin và truyền thông, Bộ Ngoại giao)).
Trang thông tin Tuổi trẻ Bộ Tư pháp hiện nay cơ bản đã đáp ứng được yêu cầu trong việc triển khai công tác đoàn và phong trào đoàn của Bộ. Các hoạt động của Đoàn thanh niên Bộ và các chi đoàn cơ sở được cập nhật thường xuyên, các văn bản hướng dẫn, chỉ đạo, công tác đoàn cũng được cập nhật đầy đủ trên Trang tin. Trang cũng đã cập nhật các bài nghiên cứu của các đoàn viên, thanh niên trẻ trong công tác xây dựng pháp luật tuy chưa nhiều nhưng đã góp phần khuyến khích các đoàn viên thanh niên Bộ Tư pháp trong nghiên cứu pháp luật, nâng cao chất lượng công việc. Trang được liên kết với Trang web của Trung ương Đoàn, Đoàn khối các cơ quan Trung ương đoàn.
Đoàn thanh niên Bộ Tư pháp hiện nay đang tổ chức Cuộc thi tìm hiểu pháp luật trực tuyến “50 năm thực hiện theo di chúc của người” để triển khai thực hiện hướng dẫn của Ban Tuyên giáo Trung ương và hướng dẫn của Trung ương Đoàn thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh về việc tuyên truyền 50 năm thực hiện Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh và kỷ niệm 50 năm Ngày mất của Người.
Đoàn thành niên Bộ Tư pháp cũng xây dựng Fanpage của Đoàn thanh niên Bộ trên Facebook để thông tin, tuyên truyền về các hoạt động của Đoàn thanh niên Bộ.
Để triển khai các nhiệm vụ công tác đoàn cụ thể, Đoàn thanh niên cũng thường xuyên thành lập những Group trên Zalo để triển khai các nhiệm vụ, qua việc trao đổi, thảo luận của các đoàn viên thanh niên, các nhiệm vụ được triển khai nhanh chóng, thuận tiện; kịp thời tháo gỡ, khó khăn vướng mắc trong triển khai nhiệm vụ, giúp cho hoạt động đoàn được triển khai thông suốt.
3. Giải pháp nâng cao hiệu quả ứng dụng công nghệ thông tin trong triển khai công tác đoàn và phong trào đoàn ở Bộ Tư pháp.
a. Ứng dụng công nghệ thông tin để triển khai công tác đoàn và phong trào đoàn thanh niên
Chúng ta đã có một Trang thông tin riêng của Đoàn thanh niên, đây là một điều kiện rất thuận lợi để chúng ta triển khai công tác đoàn và phong trào đoàn. Tuy nhiên, phải thẳng thắn thừa nhận rằng các thông tin trên Trang còn khá đơn giản, chưa thu hút được sự quan tâm của đông đảo đoàn viên thanh niên. Vấn đề đặt ra là làm thế nào để thu hút sự quan tâm của đoàn viên, thanh niên?
Chúng ta cần xây dựng thêm các Chuyên mục để Trang thông tin của Đoàn thanh niên Bộ được sinh động, hấp dẫn hơn. Ví dụ chuyên mục “Góc nhìn trẻ”: sẽ là những tâm tư, suy nghĩ của đoàn viên, thanh niên Bộ Tư pháp với các hoạt động của Bộ Tư pháp; Chuyên mục “Đoàn viên tiêu biểu của Bộ Tư pháp”: tuyên dương những đoàn viên, thanh niên ưu tú, nhiệt tình hăng hái tham gia phong trào đoàn hội; …
b. Ứng dựng công nghệ thông tin để quản lý đoàn viên
Với một chi đoàn cơ sở (khoảng từ 15-20 đoàn viên) thì việc quản lý đoàn viên không quá khó khăn, nhưng với những huyện đoàn, thanh đoàn (quản lý hàng ngàn đoàn viên thì việc quản lý đoàn viên là việc không dễ dàng. Ở Bộ Tư pháp nếu tính cả các đoàn viên thanh niên ở các cơ sở đào tạo thì có hàng ngàn đoàn viên thanh niên. Nếu chúng ta quản lý bằng phương pháp thủ công, tổng hợp bảng biểu đoàn viên từng đơn vị, sẽ rất tốn thời gian để rà soát, tổng hợp, khó cho công tác quản lý. Do đó, rất cần thiết triển khai ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý đoàn viên của Bộ Tư pháp. Việc ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác quản lý sẽ giúp xây dựng môi trường làm việc hiện đại, tạo cho cán bộ Đoàn thói quen sử dụng hệ thống mạng, quản lý hồ sơ đoàn viên một cách hiệu quả, khoa học, giảm thời gian và chi phí khi ứng dụng công nghệ thông tin thay văn bản giấy. Việc quản lý đoàn viên thanh niên bằng phần mềm quản lý sẽ xây dựng được một hệ thống quản lý, đánh giá đoàn viên một cách khoa học, chính xác.
Đề xuất của tôi là xây dựng phần mềm quản lý đoàn viên của Bộ Tư pháp.
III. Ứng dụng công nghệ thông tin trong triển khai công tác đoàn và phong trào đoàn thanh niên của Vụ Phổ biến, giáo dục pháp luật.
Vụ Phổ biến, giáo dục pháp luật hiện có 15 đoàn viên (Gồm14 nữ; 01 nam độ tuổi từ 24 đến 35).
Cách đây khoảng 4 năm, từ 2015 trở về trước, các hoạt động đoàn của Vụ khá đơn điệu, thụ động, chủ yếu là tham gia các hoạt động do Đoàn thanh niên Bộ tổ chức, chưa chủ động đề xuất các hoạt động riêng của Đoàn thanh niên Vụ. Một phần nguyên nhân, vì số lượng đoàn viên thanh niên ít nên không đủ điều kiện để thành lập chi đoàn riêng mà phải kết hợp với chi đoàn Vụ Pháp luật dân sự kinh tế thành lập chi đoàn chung. Do đó cũng hạn chế các hoạt động riêng của liên chi đoàn, vì các đoàn viên thanh niên hai Vụ khó có thể thu xếp tổ chức sinh hoạt chuyên đề cùng một thời gian với nhau.
Sau khi Vụ Phổ biến, giáo dục pháp luật được thành lập chi đoàn riêng thì hoạt động của Chi đoàn Vụ đã có nhiều khởi sắc. Nhất là sau Đại hội chi đoàn giai đoạn (nhiệm kỳ) 2015-2017 và 2017-2019. Các hoạt động của đoàn thanh niên đa dạng phong phú hơn, từ phát huy thế mạnh của cá nhân trong công tác đoàn chuyển sang phát huy thế mạnh của tập thể, Các buổi sinh hoạt chuyên đề được tổ chức thường xuyên hơn, thu hút được hầu hết các đoàn viên chi đoàn tham gia.
Với quy mô của đoàn viên của Vụ Phổ biến, giáo dục pháp luật khó có thể xây dựng một Trang Web riêng cho chi đoàn. Vì vậy, hiện nay Đoàn Thanh niên Vụ đã xây dựng một Group trên mạng xã hội Zalo của đoàn thanh niên gồm 15 thành viên là đoàn viên chi đoàn (được thành lập từ 2017). 100% đoàn viên thanh niên Vụ có smart phone, có tài khoản facebook và zalo nên việc trao đổi thông tin trên Group là rất thuận tiện. Các hoạt động đoàn thanh niên của Vụ được đồng chí Bí thư, Phó bí thư phổ biến cho đoàn viên trên Group; công tác phân công, triển khai nhiệm vụ, phát động phong trào đoàn cũng được thông tin trên Group để các đoàn viên, thanh niên nắm bắt được thông tin một cách kịp thời. Group cũng là không gian để các đoàn viên, thanh niên trao đổi, thảo luận, thể hiện các ý tưởng cá nhân trong công tác đoàn, hội.
Trước đây Vụ Phổ biến, giáo dục pháp luật cũng có Group trên Facebook nhưng hoạt động chưa nhiều hoạt động do facebook bị chặn.
Có thể nói, Vụ đã ứng dụng công nghệ thông tin khá hiệu quả trong công tác đoàn và phong trào đoàn. Tạo được sự hăng hái tham gia phong trào đoàn của các đoàn viên; nắm bắt kịp thời những khó khăn, vướng mắc trong triển khai phong trào đoàn để tháo gỡ nhờ đó hoạt động đoàn được triển khai nhất quán, được sự ủng hộ nhiệt tình của các đoàn viên. Việc ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác đoàn và phong trào đoàn cũng tăng cường sự giao tiếp giữa các đoàn viên thanh niên, giúp cho đoàn viên thêm gắn bó, đoàn kết.
Theo ý kiến chỉ đạo của lãnh đạo Vụ, Đoàn thanh niên chúng ta đang tiến hành nghiên cứu, xây dựng trang Fanpage về Phổ biến, giáo dục pháp luật của Vụ. Rất mong nhận được sự hưởng ứng, tham gia đóng góp tích cực của các đồng chí Đoàn viên, thanh niên Vụ, qua đó phát huy tinh thần xung kích của thanh niên trong công việc, góp phần đổi mới hình thức phổ biến, giáo dục pháp luật ngày càng đa dạng và thu hút hơn./.
Đinh Quỳnh Mây
Đoàn viên chi đoàn Vụ Phổ biến, giáo dục pháp luật